Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Πάνος Τσακλόγλου, παρουσίασαν το νομοσχέδιο με τίτλο «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά».
Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, χαρακτήρισε, την προηγούμενη ημέρα, κομβικής σημασίας την «μεταρρύθμισή» της δημόσιας επικουρικής ασφάλισης και τη μετάβαση από το διανεμητικό στο αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Στην παρουσίαση του σχετικού σχεδίου νόμου, στο Υπουργικό Συμβούλιο, δήλωσε ότι, πρόκειται για μια νομοθετική πρωτοβουλία που «απαντάει στα προβλήματα του καιρού μας», «προωθεί την διαγενεακή αλληλεγγύη» και αντιμετωπίζει το «πρόβλημα της δημογραφικής γήρανσης». Ισχυρίστηκε ότι, οι επικουρικές συντάξεις των παλαιών συνταξιούχων «είναι εξασφαλισμένες» και ότι, το νέο σύστημα εξασφαλίζει «την εμπέδωση της εμπιστοσύνης των νέων εργαζομένων, στην κοινωνική ασφάλιση».
Το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο δεν είναι «κεραυνός εν αιθρία».
Ήδη η κυβέρνηση, στην «Έκθεση Πισσαρίδη», είχε συμπεριλάβει την κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης, στις λεγόμενες μεταρρυθμίσεις, διαθρωτικού χαρακτήρα, δίνοντας τις σχετικές κατευθύνσεις. Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι, με το ν.4798/2021 η κυβέρνηση επέτρεψε την μερική ιδιωτικοποίηση της έκδοσης των συντάξεων, αποσπώντας εκτός e-ΕΦΚΑ, μια κρίσιμη λειτουργία του συστήματος. Η κυβέρνηση επίσης, συνειδητά, απαξίωσε την κοινωνική ασφάλιση κατά την περίοδο της πανδημίας, καθώς χρόνιες παθογένειες (καθυστέρηση απονομής των συντάξεων-γραφειοκρατία, διοικητική αποδιοργάνωση κλπ.) γιγαντώνονται, παρά τις εξαγγελίες, περί του αντιθέτου.
Α. Τι προβλέπει το νέο νομοσχέδιο για την επικουρική ασφάλιση;
Η βασική διαφορά του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης είναι ότι, δημιουργούνται ατομικοί λογαριασμοί («κουμπαράδες») από τους οποίους, θα καταβληθούν οι μελλοντικές συντάξεις των νέων εργαζομένων. Αντί δηλαδή οι εισφορές των νέων, να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή της επικουρικής σύνταξης, των σημερινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται και θα «επενδύονται», δημιουργώντας ένα αποθεματικό, από το οποίο, θα πληρωθούν οι μελλοντικές τους συντάξεις.
Για τον σκοπό αυτό, θα συσταθεί νέο δημόσιο ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης-ΤΕΚΑ).
Παράλληλα, θα δημιουργηθεί σημαντικός αριθμός σχεδιασμένων επενδυτικών χαρτοφυλακίων όπου, κατ’ επιλογήν του ασφαλισμένου, θα κατευθύνονται και θα επενδύονται, τα κεφάλαια του ασφαλιστικού του κουμπαρά, σε προϊόντα χαμηλού, υψηλού και μεσαίου ρίσκου.
Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα είναι:
- υποχρεωτικό για το σύνολο των μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας από 01/01/2022 και είναι υπόχρεοι επικουρικής ασφάλισης
- προαιρετικό για ασφαλισμένους κάτω των 35 ετών οι οποίοι είτε δεν έχουν υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση, είτε είναι ήδη ασφαλισμένοι στο υφιστάμενο σύστημα.
- Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα παραμένει στο 6% (6,5% μέχρι τα μέσα του 2022).
Β. Ποια είναι όμως τα βασικά κυβερνητικά επιχειρήματα υπέρ του «ασφαλιστικού κουμπαρά» και κατά πόσο ευσταθούν;
1. «Το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο είναι μία από τις προεκλογικές δεσμεύσεις της ΝΔ»
Πράγματι, η νέα νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, είχε περιληφθεί στο προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ. Μάλιστα η προωθούμενη πρωτοβουλία, συμπεριλήφθηκε και στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, λειτουργώντας πλέον ως «προαπαιτούμενο», ώστε να μην μπορεί καμία μετέπειτα κυβέρνηση, να αποκλίνει από τις σχετικές κατευθύνσεις(σε περίπτωση μη τήρησης των δεσμεύσεων, προκαλείται αφαίρεση πόρων ή και διακοπή της χρηματοδότησης).Η εκταμίευση δηλαδή, θα έχει «μνημονιακή επιτήρηση και εποπτεία εφαρμογής» για πολλά έτη. Συνεπώς δεσμεύονται οι κυβερνήσεις των επόμενων πενήντα χρόνων, από το εν λόγω Σχέδιο. Θα περίμενε κανείς, οι μεταρρυθμίσεις τέτοιου τύπου, να έχουν αποκτήσει την απαιτούμενη «κοινωνική και πολιτική συναίνεση». Η κυβέρνηση ούτε διαβουλεύτηκε με τα υπόλοιπα κόμματα, τις συνταξιουχικές ενώσεις, τα συνδικάτα κλπ. αλλά προχωρά στον ίδιο αντιδημοκρατικό δρόμο, που έχει χαράξει μέχρι σήμερα, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις και τις επισημάνσεις των κοινωνικών και επιστημονικών φορέων.
2.«Τώρα είναι ώριμες οι συνθήκες για την μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, που ανακάμπτει η οικονομία, με στόχο να σωθούν οι μελλοντικές επικουρικές συντάξεις»
Το «κόστος μετάβασης» από το αναδιανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα υπολογίζεται μέχρι το 2070, στα 56 δις ευρώ. Στην αρχή το κόστος είναι μικρό, όμως από το 2040 και μετά, η σχετική δαπάνη, εκτοξεύεται, σε αστρονομικά ποσά. Η ελληνική οικονομία, αντιμετωπίζει τεράστιες αβεβαιότητες. Είθισται τέτοιες πρωτοβουλίες, να λαμβάνονται τον καιρό των «παχιών αγελάδων» για λόγους δημοσιονομικής ασφάλειας. Η κυβέρνηση δια των Υπουργών της, ισχυρίζεται ότι, ένα τέταρτο πανδημικό κύμα θα «καταστρέψει οριστικά την Ελλάδα». Η ύφεση είναι σε δυσθεώρητα μεγέθη και οι προβλέψεις για τον τουρισμό πέφτουν έξω, με αποτέλεσμα το οικονομικό κλίμα, να επιβαρύνεται συνεχώς. Από τον Σεπτέμβριο λήγει η προστασία των δανειοληπτών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (πτωχευτικός νόμος) αλλά και η προστασία από απολύσεις(αναστολές συβάσεων και επιστρεπτέες προκαταβολές).Ο αντεργατικός νόμος Χατζηδάκη(ν.4808/2021) προκαλεί ήδη μειώσεις μισθών και τροφοδοτεί περαιτέρω την ύφεση. Ο «βραχνάς» του χρέους παραμένει. Αυτό το περιβάλλον, η κυβέρνηση το θεωρεί «περιβάλλον ανάκαμψης»(!) και αποφασίζει να «παίξει στα ζάρια» την ζωή των επόμενων γενεών, τον κόπο και τον ιδρώτα των εργαζομένων.
3.«Το νέο σύστημα ακολουθεί το Σουηδικό μοντέλο»
Η κυβέρνηση συγκρίνει ανόμοιες οικονομίες, με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ανόμοια είναι και η αγορά εργασίας, αλλά και οι μισθοί της χωράς μας, σε σύγκριση με την Σουηδία. Μιλάμε για μια χώρα με ποσοστό κάλυψης άνω του 60% σε ΣΣΕ, ελάχιστη ανεργία και τέτοιο ύψος μισθών και εισοδημάτων, που επιτρέπει την αποταμίευση. Πρόκειται για μια χώρα υπόδειγμα στην εταιρική διακυβέρνηση, με μακρά παράδοση και ισχυρή κρατική εποπτεία. Στην Ελλάδα του PSI και του σκανδάλου των «δομημένων ομολόγων», της «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ» κλπ. δεν θα έπρεπε να «….μιλάμε για σχοινί». Παράλληλα στην Σουηδία εφαρμόζεται σύστημα πρώτου και δεύτερου πυλώνα(Επαγγελματικά Ταμεία).Το ύψος των εισοδημάτων επιτρέπει στην Σουηδία την αποταμίευση κυρίως μέσω ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης, που καταρτίζονται σε επιχειρήσεις κλίμακας, μέσω συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Στην Ελλάδα δεν έχει στεγνώσει ακόμα το μελάνι, από το «νόμο Χατζηδάκη» που έβαλε ταφόπλακα, στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Άρα η κυβέρνηση συγκρίνει «μήλα με πορτοκάλια»
4.«Το υπάρχον σύστημα απειλείται από την δημογραφική γήρανση»
Πριν από μόλις 1,5 χρόνο, η κυβέρνηση δια του ν.4670/2020, έφερνε στη βουλή αναλογιστική μελέτη, που αποδείκνυε τη βιωσιμότητα του e-ΕΦΚΑ(περιλαμβάνει και την επικουρική ασφάλιση πλέον).Ο αρμόδιος Υπουργός Εργασία και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ.Βρούτσης, τότε πανηγύριζε ότι, έλυσε το θέμα του ασφαλιστικού δια παντός, εξασφαλίζοντας «βιωσιμότητα και επάρκεια παροχών». Ή τότε έλεγε ψέματα ο κ.Βρούτσης ή τώρα λέει ψέματα ο κ.Χατζηδάκης. Ή είναι ορθές οι μελέτες που έφερε στη βουλή τον Φεβρουάριο του 2020, ο κ.Βρούτσης ή οι τρείς μελέτες που φέρνει τώρα ο κ.Χατζηδάκης είναι οι σωστές. Και τα δύο δεν μπορεί να ισχύουν.
5.«Οι ασφαλιστικές εισφορές παραμένουν οι ίδιες με το σημερινό σύστημα επικουρικής ασφάλισης»
Πράγματι, το σχέδιο προβλέπει ότι, το συνολικό ύψος των εισφορών για τους μισθωτούς είναι 6%(6,5% μέχρι το 2022) και επιμερίζεται σε 3% για τον εργαζόμενο και 3% για τον εργοδότη, επί των ασφαλιστέων αποδοχών. Οι εισφορές για τους αυτοαπασχολούμενους, θα υπολογίζονται βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών, που ισχύουν και σήμερα. Τα προηγούμενα ισχύουν, ως προς τις επικουρικές συντάξεις, λόγω γήρατος. Σε περίπτωση χορήγησης σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου, θα προκύπτει «επασφάλιστρο» που θα το χρεώνεται ο υποψήφιος συνταξιούχος(;), για να ισοσκελιστεί η «ανταποδοτική ανισορροπία». Τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα έχουν μια πιο ανταποδοτική λειτουργία και δεν επιτρέπουν την αναδιανομή, σε εκείνους που έχουν καταβάλλει λιγότερες εισφορές.
6.«Όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεών του χαρτοφυλακίου των εισφορών του»
Τι θα συμβεί σε περιπτώσεις που οι «επενδύσεις» εκτεθειμένες και στον «κίνδυνο των αγορών» δεν ευδοκιμήσουν; Οι συνταξιούχοι, ισχυρίζεται ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, θα λαμβάνουν πίσω τις εισφορές, που έχουν δώσει με εξασφάλιση αρνητικής απόδοσης, θα παίρνουν πίσω δηλαδή, τις εισφορές τους. Όμως αυτό σημαίνει, μειωμένη επικουρική σύνταξη! Η έστω και τιμαριθμοποιημένη επιστροφή εισφορών, δεν έχει καμία σχέση με την επικουρική σύνταξη του διανεμητικού συστήματος. Το ποσό της επιστροφής, θα εξαρτάται από το προσδόκιμο ζωής και μια σειρά από άλλους δημογραφικούς παράγοντες(π.χ. «ρήτρα θανάτου»), που αποκρύπτει η κυβέρνηση. Στην χρηματιστηριακή κρίση του 2008, τα αντίστοιχα ταμεία στις ΗΠΑ(που αποτελεί χώρα πρότυπο στην διαφάνεια και εποπτεία αντίστοιχων ταμείων) έχασαν τεράστια ποσά (βλ. AIG), που άλλα κλήθηκε να τα καλύψει ο Αμερικανός φορολογούμενος και άλλα οι ίδιοι οι συνταξιούχοι, δια περικοπών των παροχών τους.
7.«Το ίδιο σύστημα ακολουθείται στα περισσότερα κράτη του κόσμου»
Από τις τριάντα χώρες που επιχείρησαν από το 1981, να κεφαλαιοποιήσουν και να ιδιωτικοποιήσουν τη δημόσια υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, είτε εν μέρει είτε στο σύνολο της, οι δεκαοκτώ από αυτές προχώρησαν σε εκ νέου μεταρρύθμιση επιστρέφοντας σε τύπους συντάξεων διανεμητικών μοντέλων (προσδιορισμένης παροχής ή νοητής κεφαλαιοποίησης) κυρίως λόγω των χαμηλότερων αποδόσεων, πριν από το 2008 και των αρνητικών αποτελεσμάτων την περίοδο μετά το 2008, αφού στην πράξη προέκυψε ότι το μοντέλο της κεφαλαιοποίησης, είχε μεγαλύτερα κόστη μετάβασης από τα αρχικά εκτιμημένα, αυξημένο ρίσκο από τη λειτουργία των αγορών και της οικονομίας, υψηλό κόστος διαχείρισης και απέδωσε τελικά χαμηλές συντάξεις, εξ αιτίας των χαμηλών αποδόσεων που τελικά πέτυχε. Πρόκειται για ένα μοντέλο δηλαδή, και παρωχημένο και αποτυχημένο, με βάση τη διεθνή εμπειρία. Το επιχείρημα ότι οι χώρες αυτές δεν είχαν εμπειρία και καθεστώς διαφάνειας είναι έωλο, για όποιον γνωρίζει τις παθογένειες της εταιρικής διακυβέρνησης(διαφάνεια-εποπτεία) στην Ελλάδα, ειδικά μετά την «φούσκα» του Χρηματιστηρίου, στο όχι και τόσο μακρινό 1999.
8.«Το νέο Ταμείο θα είναι δημόσιο»
Στο πλαίσιο του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης, θα συσταθεί ένα νέο Δημόσιο Ταμείο(ΤΕΚΑ), το οποίο θα έχει την ευθύνη για τη διαχείριση των εισφορών των ασφαλισμένων. Το νέο αυτό Δημόσιο Ταμείο, θα είναι Ταμείο εκτός e-ΕΦΚΑ. Ο e-ΕΦΚΑ θα διαχειρίζεται τις ζημιές, ενώ υπεύθυνος για τις επενδύσεις, θα είναι ο ίδιος ο ασφαλισμένος.
Το Δημόσιο Ταμείο(στα πρότυπα της ΑΕΔΑΚ-Ασφαλιστικών οργανισμών) θα μπορεί να συνεργάζεται με διαχειριστές κεφαλαίων, ώστε να επενδύεται το συσσωρευμένο κεφάλαιο των εισφορών σε ομόλογα, μετοχές και άλλα επενδυτικά προϊόντα. Πρόκειται για ένα εγχείρημα με τρομακτικά οργανωτικά προβλήματα και μεγάλο οργανωτικό κόστος. Φυσικά στην πρώτη φάση λειτουργίας του νέου φορέα, τα μέλη της διοίκησης θα είναι διορισμένα(!) από την Κυβέρνηση και μάλιστα, δεν θα είναι κρατικοί αξιωματούχοι αλλά πιστοποιημένοι επαγγελματίες δηλαδή τα γνωστά golden boys. Εποπτικός φορέας κατά πάσα πιθανότητα, θα οριστεί η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Οι διαχειριστές των επενδύσεων, δηλαδή οι ιδιωτικές εταιρίες, θα είναι εκείνες, που θα θησαυρίσουν, αφού θα απολαμβάνουν τις σχετικές προμήθειες, με μηδενικό για εκείνες ρίσκο. Μια άκρως win-win κατάσταση για «ημετέρους».
9.«Δεν υφίσταται ρίσκο από τις επενδύσεις»
Οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να επιλέγουν την επενδυτική στρατηγική τους, ενώ θα μπορούν να αλλάζουν ανά 3ετία επενδυτικό προφίλ χαμηλού, μεσαίου και υψηλού ρίσκου.
Προφανώς το ύψος των συντάξεων θα εξαρτάται και από τις αποδόσεις των επενδύσεων αυτών. Αν θυμηθεί κανείς τι συνέβη το 2008 στα διεθνή χρηματιστήρια, αλλά και πολύ πρόσφατα λόγω Covid-19, αντιλαμβάνεται τον «κίνδυνο των αγορών» στην τρέχουσα συγκυρία. Η κρατική εγγύηση σε περίπτωση αρνητικής απόδοσης μοιάζει με ανέκδοτο, μετά τα παραδείγματα του ΛΕΠΕΤΕ και των λοιπών τραπεζικών ταμείων, που αν και κινούνταν στην ιδιωτική σφαίρα, το κράτος, έσπευσε να καλύψει μέρος των ζημιών, καθώς κατέρρευσαν για διαφορετικούς λόγους.
10.«Το νέο σύστημα στηρίζεται στη διαγενεακή αλληλεγγύη»
Η αλληλεγγύη των γενεών αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αρχές του Σ.Κ.Α. Στα συνταξιοδοτικά συστήματα, η δίκαιη διαγενεακή κατανομή του κόστους των ασκούμενων πολιτικών επιτυγχάνεται, εξ αντικειμένου, με την ύπαρξη αποθεματικού κεφαλαίου. Αυτό σημαίνει ότι η ύπαρξη αποθεματικού κεφαλαίου στο ΣΚΑ, θα απέτρεπε την εφαρμογή της αρχής της επιχορήγησης, της μιας προς την άλλη γενεά, κατά τρόπο άδικο. Με το νέο σχέδιο η νέα γενιά θα πληρώσει δύο φορές. Μία για τις υφιστάμενες συντάξεις και μία για τις δικές της μελλοντικές παροχές. Το γεγονός αυτό δημιουργεί τη λεγόμενη «σύγκρουση των γενεών». Είναι χαρακτηριστική η ιδεοληψία της κυβέρνησης. Αντί να κινηθεί στην λογική της ενίσχυσης με νέους πόρους του συστήματος(πχ Ταμείο Ενίσχυσης του ΣΚΑ), εμφανίζει ως δεδομένη την οικονομική ανισορροπία λόγω δημογραφικού, αγνοώντας ότι οι πολιτικές της, στην εργασία και στην οικονομία, είναι εκείνες που εγκλωβίζουν το σύστημα στον «μονόδρομο» της περικοπής των παροχών, σε μια «διάσωση εκ των έσω». Πρόκειται για ιδεοληπτική και επικίνδυνη αντίληψη.
11. «Κάθε ασφαλισμένος θα έχει και την προσωπική επικουρική του σύνταξη»
Αυτό που δεν ξέρει βέβαια κανείς, είναι ποια, θα είναι η σύνταξη αυτή! Η μετάβαση από το σύστημα των προκαθορισμένων παροχών, στο σύστημα των προκαθορισμένων εισφορών, εξατομικεύει το κίνδυνο και αποκοινωνικοποιεί την δημόσια κοινωνική ασφάλιση. Οι υποψήφιοι συνταξιούχοι, θα βλέπουν στον υπολογιστή τις εισφορές τους, αλλά οι μελλοντικές παροχές παραμένουν άγνωστες, αφού εξαρτώνται από την πορεία των «επενδύσεων». Οι αναλογιστικές «ράντες» έχουν μεταβλητές και δεν δίνουν εικόνα των παροχών 50 χρόνια μετά, αφού οι νεοεισερχόμενοι στην ασφάλιση, θα λάβουν συντάξεις μετά το 2062.Αλλά ποιος θα θυμάται τότε!
12.«Το κόστος μετάβασης δεν είναι υψηλό και είναι διαχειρίσιμο»
Το κόστος μετάβασης, θα συμβάλει στην αύξηση του δημόσιου χρέους και την υπονόμευση της μακροχρόνιας βιωσιμότητάς του, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται, για την επιβολή ενός νέου κύκλου λιτότητας και περικοπών των μισθών και των συντάξεων. Το κόστος μετάβασης (56δις)θα επιβαρύνει την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους, κατά 49%. Το κεφαλαιοποιητικό σύστημα των ατομικών λογαριασμών μέχρι το 2040 θα έχει κεφάλαια ύψους μόλις 11 δισ. ευρώ και τα οποιαδήποτε οφέλη θα είναι κατά μέσο όρο στα 200-250 εκατ. ευρώ, δηλαδή, ούτε το 10% του ετήσιου κόστους μετάβασης. Το όλο εγχείρημα μπορεί να στοιχήσει στον Έλληνα φορολογούμενο-ασφαλισμένο-συνταξιούχο, έως και 65 δις ευρώ.
13. «Το «μέρισμα ανάπτυξης», σύμφωνα με υφιστάμενες εκτιμήσεις, μπορεί να καλύψει σχεδόν ολόκληρο το ταμειακό κενό που προκύπτει λόγω της μετάβασης στο νέο σύστημα»
Η ανάπτυξη δεν είναι διακόπτης που ανοίγει και κλείνει. Υπάρχουν τεράστιες μεταβλητές που επηρεάζουν την πορεία, όχι μόνο της αγοράς εργασίας, από την οποία εξαρτάται άμεσα η κοινωνική ασφάλιση, αλλά και όλη την οικονομία. Τρανταχτό παράδειγμα η οικονομική κρίση που ακολουθεί την υγειονομική κρίση, λόγω Covid-19.Η κυβέρνηση, για να ανταποκριθεί στο κόστος μετάβασης, δηλώνει ότι, θα κάνει χρήση των αποθεματικών του ΑΚΑΓΕ αλλά θα επιβαρύνει με φόρους και ενδεχομένως και με εισφορές-περικοπές τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους. Τα οικονομικά μεγέθη είναι τέτοια που είναι υπαρκτός ο κίνδυνος, να «τιναχτεί ο προϋπολογισμός στον αέρα» και να υπονομευτούν οι αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας δια παντός.
14.«Η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού θα μεγαλώσει το ΑΕΠ και θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Θα ενισχυθεί η Εθνική Οικονομία»
Οι διαχειριστές κεφαλαίων, όπως και όλες οι ασφαλιστικές εταιρίες, δρουν σε ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον. Η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων είναι βασική αρχή της λειτουργίας της ΕΕ, συνεπώς κάθε περιορισμός δεν είναι νομικά επιτρεπτός, από πλευράς κοινοτικού δικαίου. Με λίγα λόγια οι εισφορές των εργαζομένων της χώρας θα «ξενιτεύονται». Επιπλέον αυτού η εγχώρια ιδιωτική ασφαλιστική αγορά, έχει υποστεί μετά και την πώληση της ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ, πλήρη «αφελληνισμό» και υπερβολικό συγκεντρωτισμό, σε λίγους. Πως λοιπόν θα βοηθήσουν την εγχώρια οικονομία τα κεφάλαια που δεν θα επενδύονται στη χώρα αλλά θα «τζογάρονται» στα ξένα χρηματιστήρια; Οι μόνοι κερδισμένοι θα είναι ορισμένοι, γνωστοί μεσάζοντες. Η ελληνική οικονομία δεν πρόκειται να έχει σε καμία περίπτωση οφέλη 100 δις ευρώ, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση. Και φυσικά κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τα κεφάλαια αυτά, θα επενδυθούν στην εθνική οικονομία.
Οι εργαζόμενοι στη χώρα, μετατρέπονται σε «ΑΤΜ» των ασφαλιστικών κολοσσών, του εξωτερικού.
15. «Διευρύνεται η αποταμίευση των εργαζομένων»
Σε καμία περίπτωση. Οι κρατήσεις παραμένουν οι ίδιες, άρα κανένας καινούργιος «χώρος» δεν δημιουργείται, για αποταμίευση. Οι μισθωτοί και οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα συνεχίσουν να πληρώνουν, ό τι πλήρωναν. Η αποταμίευση προϋποθέτει υψηλούς μισθούς και στην Ελλάδα είναι γνωστό ότι, οι μισθοί είναι από τους μικρότερους στην Ευρώπη. Η μόνη διαφορά με το νέο σύστημα είναι ότι, οι «αποταμιεύσεις» θα βρίσκονται στα χέρια των servicers,που μετά τα «κόκκινα δάνεια» των μικρομεσαίων, βάζουν χέρι και στους μισθούς των εργαζομένων. Η «κουλτούρα αποταμίευσης» στην Ελλάδα, των μισθών πείνας, υπάρχει μόνο στη φαντασία ορισμένων κυβερνητικών κύκλων, που έχουν αποκοπεί από την πραγματικότητα.
16. «Υπάρχει εγγύηση για τους ασφαλισμένους. Θα υπάρχει κρατική υποστήριξη. Δεν θα επηρεαστούν οι συντάξεις»
Το κράτος εγγυάται την επάρκεια των συντάξεων και όχι το ύψος των παροχών. Με βάση τα σημερινά μεγέθη επαρκείς, θεωρούνται οι συντάξεις που ξεπερνούν κατά λίγο, σε άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης, τα 500 ευρώ. Συνεπώς καμία εγγύηση δεν υπάρχει, ειδικά στην επικουρική σύνταξη που η εγγυητική ευθύνη του κράτους είναι τουλάχιστον ασαφής.
Αυτό άλλωστε το έχουν ζήσει οι συνταξιούχοι, που την τελευταία δεκαετία, είδαν τις παροχές τους να μειώνονται, μέχρι και 50%!
17. «Δεν ιδιωτικοποιείται η επικουρική ασφάλιση»
Σαφώς και συμβαίνει το αντίθετο. Η διαχείριση των κεφαλαίων γίνεται από ιδιώτες διαχειριστές. Με τις υπ’ αριθ. 2287/2015 και 1889/2019 αποφάσεις της Ολομέλειάς του, το Συμβούλιο Επικρατείας έχει αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο κεφαλαιοποίησης της Επικουρικής Ασφάλισης. Το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας αποφάνθηκε αμετάκλητα ότι σύμφωνα με το άρθρο 22 (παρ. 5) του ισχύοντος Συντάγματος, η Επικουρική Ασφάλιση:
α. είναι δημόσια και υποχρεωτική,
β. παρέχεται αποκλειστικά και μόνο από το κράτος ή από ΝΠΔΔ,
γ. είναι ξένη προς επιχειρηματικούς κινδύνους που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς και
δ. έχει τελικό και μοναδικό εγγυητή το κράτος, το οποίο υποχρεούται να συμμετέχει στη χρηματοδότησή της.
Όπως έχει παγίως κριθεί, η έννοια του άρθρου 22 παρ. 5 Συντ. είναι ότι, εκεί όπου ο νόμος καθιερώνει την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση οφείλει να καθιστά φορέα της μόνο το κράτος ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Είτε ως κύρια είτε ως επικουρική, η υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση έχει εξαιρεθεί, με την πιο πάνω συνταγματική διάταξη, από το χώρο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, τούτο δε έγινε για λόγους δημόσιου συμφέροντος και ειδικότερα για να προστατευθούν όσοι υποχρεωτικώς ασφαλίζονται ή καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές από τους επιχειρηματικούς κινδύνους, που συνδέονται με την άσκηση της ασφαλιστικής λειτουργίας από ιδιωτικούς φορείς. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία της κυβέρνησης εγείρει σοβαρά συνταγματικά ζητήματα.
18. «Τα κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης είναι καλύτερο από το διανεμητικό»
Τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα έχουν σοβαρές αδυναμίες. Στη χώρα μας ισχύει μεικτό σύστημα, που έχει πιο πολλά στοιχεία διανεμητικού χαρακτήρα. Η κεφαλαιοποίηση στη χώρα μας θα αντιμετωπίσει σοβαρές αδυναμίες. Αρχικά το κράτος χάνει ένα βασικό εργαλείο αναδιανομής του πλούτου. Το σύστημα χάνει την κοινωνική του βάση. Απαιτείται ένα κοστοβόρο κοινωνικό δίχτυ προστασίας. Επίσης δημιουργεί περιορισμούς στην κινητικότητα των εργαζομένων και ισχυρή εξάρτηση από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου. Τέλος το διοικητικό κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο, ενώ σημαντικό μέρος του πληθυσμού μένει ουσιαστικά ακάλυπτο. Σε περιόδους ύφεσης και ανάγκης στήριξης του κοινωνικού κράτους τα διανεμητικά συστήματα έχουν μεγαλύτερη κοινωνική αποτελεσματικότητα.
Γ.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Συμπερασματικά, όλη η επιχειρηματολογία της κυβέρνησης για την αναγκαιότητα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, είναι τουλάχιστον έωλη. Το νέο σύστημα είναι αχρείαστο, ριψοκίνδυνο, ιδεοληπτικό ως προς τη φιλοσοφία του, παρωχημένο και ήδη αποτυχημένο.
Θέτει σε ομηρία κάθε αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, θα επιβαρύνει, το ήδη υψηλό δημόσιο χρέος και δεν θα ωφελήσει σε τίποτα τους συνταξιούχους. Οι παλαιοί συνταξιούχοι θα δουν σταδιακά τις συντάξεις τους να απομειώνονται, οι δε νεότερες γενιές, θα λάβουν πολύ μικρότερες επικουρικές συντάξεις. Μοναδικοί ωφελημένοι, θα είναι οι πολυεθνικές πια ασφαλιστικές εταιρίες και οι διαχειριστές κεφαλαίων και όχι η ελληνική οικονομία.
Για αυτούς τους λόγους θα έπρεπε να μιλάμε, όχι για τον ασφαλιστικό κουμπαρά, αλλά για το «ασφαλιστικό των κουμπάρων»!
Διονύσης Τεμπονέρας, Δικηγόρος- Εργατολόγος
Πηγή: www.re-union.gr
